چه سرنوشتی در انتظار عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل قرار دارد؟ وقایع اخیر میان حماس و اسرائیل چه تاثیری بر آینده‌ی روابط کشورهای عربی و اسرائیل خواهد داشت؟ مصر، سوریه و اردن هر یک چه نقشی در حل مسئله فلسطین ایفا می‌کنند؟
حدود یک ماه پیش بود که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی از احتمال صلح قریب‌الوقوع میان عربستان و اسرائیل خبر داد. آن روزها به نظر می‌رسید که زمینه‌ها برای به رسمیت شناخته شدن اسرائیل توسط عربستان فراهم است. در عین حال که از مجموعه‌ی سخنان بن سلمان هم اینطور به نظر می‌آمد که در ارتباط با مسئله فلسطین شروط چندان سختی پیش روی اسرائیل وجود ندارد.
در واقع بن سلمان در ظاهر حتی به چارچوب طرح ابتکار صلح عربی هم وفادار نمانده بود. دیگر نه خبری از ضرورت تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی در چارچوب مرزهای پیش از سال ۱۹۶۷ بود و نه تلاش برای بازگرداندن آوارگان فلسطینی از کشورهای مصر، اردن و سوریه.
حالا اما با وقایع اخیر میان حماس و اسرائیل دست کم شرایط مدتی برای انعقاد پیمان صلح میان عربستان و اسرائیل دشوار شده است. اکنون اغلب کشورهای عربی حتی دسته‌ای که سالها و حتی دهه‌های گذشته با اسرائیل به صورت علنی پیمان صلح امضا کرده بودند نیز تحت تاثیر وقایع اخیر قرار گرفته‌اند. پرسش این است که آیا وقایع اخیر می‌تواند اثر پایداری بر روابط اسرائیل و کشورهای عربی داشته باشد یا این تاثیر موقتی است؟
جواد حیران‌نیا، تحلیلگر روابط بین‌الملل به این پرسش پاسخ می‌دهد: